سواد رسانه چیست و چه مهارتهایی را ارتقاء می بخشد؟

با نگاهی اجمالی به دنیای رسانه های امروز، توجه و آشنایی به سواد رسانه ای مورد تاکید تمام کارشناسان تربیتی و رسانه ای می باشد.

زندگی در عصر رسانه ها، دارای ملزومات خاص خودش است. ما روزانه تحت تاثیر موارد بسیاری از حضور رسانه ها در اطراف خود هستیم. این رسانه ها اشکال مختلفی به خود گرفته اند که می توان به رسانه های مکتوب(روزنامه، کتاب، مجله ، پیامک و … ) ، رسانه های مجازی( شبکه های اجتماعی، وبلاگ ها، وبسایت ها، میکروبلاگ‌ها و …) رسانه های تصویری( تلویزیون های دولتی، ماهواره، شبکه های پخش فیلم خانگی، تبلیغات تصویری در معابر شهری، تلویزیون های شهری و … ) اشاره کرد. در یک مطالعه جامعه که درباره استفاده از رسانه ها انجام شد مشخص کرد که حدود ۳۰٪ از زمان بیداری ما در طول روز با رسانه‌ها به عنوان فعالیتی انحصاری می‌گذرد و ۳۹% دیگر نیز به استفاده از رسانه در کنار فعالیت‌های دیگر اختصاص دارد. این محاسبه نشان می‌دهد تقریباً ۷۰٪ از فعالیت روزانه افراد، نوعی استفاده از رسانه را شامل می‌شود.(Ransford, 2005)

شاید بتوان رسانه های الکترونیکی را چشمگیر ترین نوع رسانه ها دانست. این رسانه ها با سرعت زیادی در حال رشد و اثر گذاری در فضای حقیقی جامعه هستند. در این میان وبلاگها که رسانه های شخصی هستند در سالهای اخیر با رشد دسترسی به اینترنت در میان طبقه های مختلف مردم، نرخ رشد بالایی داشته اند.
تقریباً تمام آن چیزی که سواد رسانه‌ای در مورد آن بحث می کند، مسئله کنترل استفاده از رسانه ای مختلف است. کسب سواد بیشتر، ضامن آگاهی بیشتری و نگاهی شفاف تر برای کنترل اثرات پیامهای رسانه ای است. کسی که سواد رسانه‌ای ندارد، تفاوت بین محصولات خوب و بد صنایع رسانه ای را درک نکرده و خوب و بد را با هم مصرف می‌کند.

توانایی و قدرت دسترسی، تحلیل، ارزیابی و انتقال اطلاعات و پیام‌های رسانه‌ای که می‌توان در چارچوب‌های مختلف چاپی و غیر چاپی عرضه نمود را سواد رسانه‌ای می‌گویند .
سواد رسانه‌ای در کنار آموختن خواندن ظاهر پیام‌های رسانه‌ای از رسانه‌های مختلف، می‌کوشد خواندن سطرهای نانوشتۀ رسانه‌های نوشتاری، تماشای پلان‌های به نمایش درنیامده و یا شنیدن صداهای پخش‌نشده از رسانه‌های الکترونیک را به مخاطبان بیاموزد.

به عنوان مثال؛ مخاطبی که دارای سواد رسانه‌ای است، از اهداف و میثاق‌های رسانه‌ها خبر داشته و از آنها به طرزی آگاهانه استفاده می‌کند. چنین مخاطبی از نقش صدا، موسیقی و سایر جلوه‌های ویژه برای القای فضا و معنی در تلویزیون و سینما با خبر است و می‌داند چرا و چگونه یک پیام واحد در تلویزیون، سینما، روزنامه‌ها، مجلات، رادیو، تابلوهای بزرگ تبلیغاتی و یا بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند، اثرات متفاوتی از خود بجا گذارد .
مهارت‌هایی که بیشترین ارتباط را با سواد رسانه‌ای دارند، عبارتند از: تجزیه و تحلیل ، ارزیابی ، طبقه‌بندی ، استقرا ، استنتاج ، ترکیب .

تجزیه و تحلیل: بخش‌بندی پیام به اجزاء تشکیل دهنده آن گفته می شود.
ارزیابی: برآورد ارزش هر یک از اجزائی که در قسمت بالا تجزیه شده اند با استفاده از مقایسه بین عناصر پیام با معیارهای در دسترس
طبقه بندی: تعیین عنصرهایی که از برخی جهات شبیه هم هستند.
استقرا: استنباط الگو هایی از روی مجموعه کوچکی از عناصر و استفاده از آن جهت تعمیم به کل عناصر پیام ها
استنتاج: به کار گیری اصول کلی برای تشریح جزئیات
ترکیب: تلفیق اجزاء و یافتن ساختار های جدید

این مهارت ها فارغ ازکاربردشان در سواد رسانه ای، در فعالیت های روزمره نیز مورد استفاده قرار می گیرند. چه اینکه ما در هر کدام از این مهارت ها سطح خاصی از توانایی را دارا می باشیم. در فضای رسانه ای، کسب و تقویت این مهارت ها مورد تدقیق نیست، بلکه، استفاده درست از هر کدام از آنها، در مواجهه فعالانه با پیام های رسانه ای مورد توجه است.

 همین مقاله در دانشنامه شبکه جوانان رضوی

دیدگاه (۰)